Căng thẳng thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc đang tiếp tục tạo ra những biến động lớn trên thị trường vận tải biển toàn cầu. Đặc biệt, tuyến đường biển huyết mạch từ Trung Quốc đến Hoa Kỳ đang chứng kiến mức tăng giá cước vận chuyển phi mã, khi các nhà nhập khẩu gấp rút đưa hàng về trước thời hạn áp thuế mới. Điều này không chỉ đẩy mùa cao điểm vận chuyển đến sớm hơn dự kiến mà còn gây ra tình trạng thiếu hụt container và tắc nghẽn nghiêm trọng tại các cảng.
Áp Lực Từ Thuế Quan: Kích Hoạt "Mùa Cao Điểm Sớm"
Quyết định áp thuế mới của Hoa Kỳ đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc đã tạo ra một cuộc chạy đua chưa từng có. Để giảm thiểu tác động của chi phí tăng thêm, nhiều doanh nghiệp nhập khẩu tại Mỹ đã đẩy mạnh việc đặt hàng và vận chuyển hàng hóa từ Trung Quốc sớm hơn bình thường. Hành động "gom hàng" (frontloading) này đã biến khoảng thời gian trước khi áp thuế thành một mùa cao điểm bất ngờ, sớm hơn vài tháng so với mùa cao điểm truyền thống cuối năm.
Theo các báo cáo thị trường, giá cước vận chuyển một container 40 feet (FEU) từ Trung Quốc đến Bờ Tây Hoa Kỳ đã tăng gấp đôi, thậm chí một số tuyến lên tới 6.000 USD/FEU và Bờ Đông Hoa Kỳ là 7.000 USD/FEU kể từ tháng 5/2025 sau thông báo tạm thời giảm thuế quan trong 90 ngày của Mỹ. Một số hãng tàu lớn như Hapag-Lloyd, MSC, CMA CGM, Ocean Network Express (ONE) và Zim đã thông báo mức giá giao ngay mới này có hiệu lực từ ngày 1/6/2025. Hapag-Lloyd còn ghi nhận lượng đặt chỗ trên tàu chở hàng từ Trung Quốc đến Hoa Kỳ tăng 50% chỉ trong một tuần, trong khi một số công ty giao nhận vận tải chứng kiến mức tăng đột biến lên tới 100%.
Thiếu Hụt Container và Tắc Nghẽn Cảng: Hậu Quả Khó Tránh
Nhu cầu vận chuyển tăng đột biến đã dẫn đến tình trạng thiếu hụt container rỗng nghiêm trọng tại các cảng xuất khẩu Trung Quốc. Các container sau khi được dỡ hàng tại Mỹ không kịp quay trở lại châu Á, gây ra vòng luẩn quẩn thiếu hụt và đẩy giá cước lên cao. Tình trạng này càng trầm trọng hơn khi các hãng tàu thường xuyên áp dụng phụ phí mùa cao điểm (Peak Season Surcharge - PSS) và tăng giá cước chung (General Rate Increase - GRI), khiến chi phí logistics tiếp tục leo thang.
Việc vận chuyển hàng hóa ồ ạt cũng gây ra tình trạng ùn ứ tại các cảng lớn của Mỹ. Thời gian chờ đợi để dỡ hàng tăng lên, ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng và làm phát sinh thêm chi phí lưu kho, lưu bãi cho các doanh nghiệp.
Dự Báo Và Tác Động Dài Hạn
Các chuyên gia trong ngành vận tải biển và logistics dự báo rằng mức giá cước cao này có thể tiếp tục duy trì trong thời gian tới, ít nhất là cho đến khi tình hình thuế quan trở nên rõ ràng hơn hoặc khi mùa cao điểm vận chuyển thực sự kết thúc. Nếu các cuộc đàm phán thương mại không đạt được thỏa thuận bền vững và thuế quan tiếp tục được áp dụng, áp lực lên chuỗi cung ứng và chi phí vận chuyển sẽ còn lớn hơn.
Về lâu dài, chiến tranh thương mại Mỹ - Trung đang thúc đẩy các doanh nghiệp đa dạng hóa chuỗi cung ứng, tìm kiếm các nhà sản xuất và đối tác logistics tại các quốc gia khác ngoài Trung Quốc (như Việt Nam, Ấn Độ, Mexico, Thái Lan, Indonesia) để giảm thiểu rủi ro và chi phí phát sinh từ thuế quan. Điều này sẽ định hình lại dòng chảy thương mại toàn cầu và tạo ra những cơ hội mới cho các thị trường logistics mới nổi.