Theo thông tin cập nhật vào ngày 2/7/2025, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố thỏa thuận thương mại mới với Việt Nam, mang đến nhiều thay đổi đáng kể:
- Mỹ áp mức thuế 20% đối với hàng hóa Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ. Mức thuế này có thể lên tới 40% đối với hàng hóa trung chuyển.
- Việt Nam mở cửa thị trường, áp thuế 0% cho hàng hóa Mỹ xuất khẩu sang Việt Nam.
Vậy, những điều khoản này sẽ định hình lại bức tranh kinh tế Việt Nam như thế nào? Doanh nghiệp nào sẽ là người tiên phong hưởng lợi, và dịch vụ, sản phẩm nào sẽ có đà phát triển mạnh mẽ?
Ai Sẽ Chịu Áp Lực và Ai Sẽ Bứt Phá?
1. Các Doanh Nghiệp Việt Nam Chịu Tác Động Tiêu Cực
Mức thuế 20% áp lên hàng hóa xuất khẩu sang Mỹ chắc chắn là một áp lực không nhỏ. Các ngành vốn là trụ cột xuất khẩu sang thị trường khó tính này sẽ cảm nhận rõ rệt nhất:
- Dệt may, Da giày: Những ngành thâm dụng lao động và có kim ngạch xuất khẩu lớn nhất sẽ phải đối mặt với việc giảm lợi thế cạnh tranh về giá. Các doanh nghiệp cần tìm cách tối ưu hóa chi phí sản xuất, nâng cao chất lượng, hoặc đa dạng hóa thị trường.
- Điện tử, Đồ gỗ, Thủy sản: Tương tự, các ngành này cũng sẽ chịu sức ép tương tự.
- Doanh nghiệp gia công, lắp ráp phụ thuộc vào trung chuyển: Nếu hàng hóa có nguồn gốc từ nước thứ ba và chỉ được gia công sơ bộ tại Việt Nam trước khi xuất sang Mỹ, nguy cơ chịu mức thuế 40% (nếu áp dụng) sẽ là rào cản lớn, buộc họ phải xem xét lại chuỗi cung ứng.
2. Những "Ngôi Sao" Sáng Trong Bối Cảnh Mới
Mặc dù có thách thức, nhưng trong nguy có cơ. Một số nhóm doanh nghiệp Việt Nam lại có thể hưởng lợi gián tiếp hoặc trực tiếp từ các điều khoản mới:
- Doanh nghiệp nhập khẩu và phân phối hàng hóa Mỹ: Đây chính là những người thắng cuộc rõ ràng nhất. Với thuế 0% cho hàng hóa Mỹ nhập vào Việt Nam, các sản phẩm từ xứ sở cờ hoa sẽ có giá cạnh tranh hơn nhiều, mở ra cơ hội lớn cho các nhà phân phối, đại lý và bán lẻ tại Việt Nam. Người tiêu dùng Việt sẽ có cơ hội tiếp cận sản phẩm Mỹ chất lượng với giá tốt hơn.
- Doanh nghiệp sản xuất có chuỗi cung ứng linh hoạt và nguồn gốc xuất xứ rõ ràng: Nếu doanh nghiệp Việt sử dụng nguyên liệu, linh kiện từ Mỹ và tỷ lệ giá trị gia tăng từ Mỹ đạt tối thiểu 20%, thì thuế quan chỉ áp dụng lên phần giá trị còn lại. Điều này có thể là lối thoát cho một số mặt hàng máy móc thiết bị và điện tử.
- Nhà cung ứng nguyên phụ liệu nội địa: Khi các doanh nghiệp xuất khẩu lớn tìm cách nội địa hóa nguồn cung để giảm thiểu rủi ro thuế quan trung chuyển, các nhà cung ứng trong nước sẽ có cơ hội vàng để mở rộng thị trường và nâng cao năng lực sản xuất.
- Doanh nghiệp logistics và thương mại tái xuất: Với việc Việt Nam trở thành một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng và trung chuyển hàng hóa, ngành logistics sẽ bùng nổ. Nhu cầu về vận tải, kho bãi, dịch vụ hải quan sẽ tăng vọt.
- Doanh nghiệp tập trung vào giá trị gia tăng cao và sự khác biệt: Áp lực thuế quan sẽ là động lực để các doanh nghiệp Việt Nam chuyển dịch lên các công đoạn cao hơn của chuỗi giá trị. Những sản phẩm có chất lượng vượt trội, công nghệ cao, hoặc thương hiệu mạnh sẽ có khả năng cạnh tranh tốt hơn, bất chấp mức thuế.
Dịch Vụ và Sản Phẩm Nào Sẽ Phát Triển Bùng Nổ?
Quyết định thuế quan mới không chỉ tác động đến doanh nghiệp mà còn định hình lại xu hướng phát triển của các ngành sản phẩm và dịch vụ:
- Nông sản Việt Nam chất lượng cao và có thương hiệu: đây là một cánh cửa lớn. Mặc dù xuất khẩu nông sản sang Mỹ có thể chịu thuế, nhưng nếu chúng ta tập trung vào chất lượng vượt trội, truy xuất nguồn gốc minh bạch và xây dựng thương hiệu mạnh, đặc biệt là các đặc sản của Việt Nam, chúng ta vẫn có thể giữ vững thị trường và thậm chí thâm nhập vào phân khúc cao cấp. Các hỗ trợ ban đầu về thuế đối ứng từ Mỹ (nếu bao gồm nông sản) sẽ càng củng cố lợi thế này.
- Hàng tiêu dùng cao cấp từ Mỹ: Với thuế suất 0%, các sản phẩm như ô tô phân khối lớn, mỹ phẩm cao cấp, thực phẩm chức năng, thiết bị gia dụng nhập khẩu từ Mỹ sẽ có lợi thế cạnh tranh mạnh mẽ về giá, kích thích nhu cầu thị trường nội địa.
- Dịch vụ Logistics và Kho vận: Nhu cầu cho chuỗi cung ứng hiệu quả sẽ tăng cao, thúc đẩy sự phát triển của các công ty vận tải biển, hàng không, kho bãi thông minh, và các dịch vụ logistics tích hợp.
- Dịch vụ Tư vấn và Hỗ trợ Doanh nghiệp: Các công ty tư vấn chiến lược, tư vấn luật thương mại quốc tế, tư vấn chuỗi cung ứng, và tư vấn tài chính sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc giúp doanh nghiệp Việt thích nghi và tận dụng cơ hội mới.
- Sản phẩm có hàm lượng R&D và công nghệ cao: Để giảm thiểu tác động thuế quan và tăng tính cạnh tranh, các doanh nghiệp sẽ phải đầu tư mạnh vào nghiên cứu, phát triển và ứng dụng công nghệ mới. Các sản phẩm công nghệ cao, giải pháp tự động hóa, và những đổi mới sáng tạo sẽ được ưu tiên phát triển.
Lời Kết: Hướng Tới Một Tương Lai Bền Vững
Quyết định thuế quan mới nhất giữa Việt Nam và Mỹ là một cột mốc quan trọng, vừa là thử thách vừa là cơ hội tái cấu trúc cho nền kinh tế Việt Nam. Để vượt qua thách thức và nắm bắt cơ hội, các doanh nghiệp Việt cần linh hoạt trong chiến lược, tập trung vào nâng cao chất lượng sản phẩm, tối ưu hóa chuỗi cung ứng, và đặc biệt là đầu tư vào xây dựng thương hiệu và giá trị gia tăng. Với tầm nhìn và sự chuẩn bị kỹ lưỡng, doanh nghiệp Việt hoàn toàn có thể bứt phá và đạt được những thành công mới trong bối cảnh thương mại toàn cầu đang thay đổi.
Bạn nghĩ sao về những thay đổi này? Doanh nghiệp của bạn đã có kế hoạch gì để thích ứng và phát triển?