Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu vẫn đang phục hồi sau những thách thức gần đây, cuộc đối đầu về thuế quan giữa Hoa Kỳ và Liên minh Châu Âu (EU) vào năm 2025 đang đẩy ngành nông nghiệp vào một giai đoạn gián đoạn sâu sắc. Xung đột thương mại này không chỉ tạo ra những rào cản mới cho các mặt hàng nông sản mà còn gây ra những xáo trộn đáng kể trong chuỗi cung ứng toàn cầu, buộc các doanh nghiệp và quốc gia phải nhanh chóng thích nghi.
Leo Thang Thuế Quan và Tác Động Trực Tiếp Đến Nông Sản
Mặc dù có những nỗ lực đối thoại, nhưng cả Hoa Kỳ và EU đều có vẻ kiên định trong việc bảo vệ lợi ích quốc gia thông qua các biện pháp thuế quan. Điều này dẫn đến việc áp dụng và trả đũa thuế đối với nhiều mặt hàng nông sản chủ lực. Ví dụ, thịt bò, thịt lợn, các sản phẩm từ sữa, rượu vang, dầu ô liu và nhiều loại trái cây đã trở thành tâm điểm của cuộc chiến thuế quan này.
Khi thuế quan được áp dụng, giá nhập khẩu tăng vọt, khiến người tiêu dùng cuối cùng phải trả giá cao hơn hoặc buộc các nhà nhập khẩu phải tìm kiếm nguồn cung thay thế. Điều này làm giảm đáng kể tính cạnh tranh của nông sản từ các quốc gia bị áp thuế trên thị trường đối tác. Các nhà xuất khẩu nông sản Mỹ có thể mất thị phần lớn tại EU, và ngược lại, nông sản châu Âu cũng gặp khó khăn tương tự khi tiếp cận thị trường Mỹ.
Gián Đoạn Chuỗi Cung Ứng Nông Nghiệp Toàn Cầu
Hậu quả của cuộc đối đầu thuế quan này không chỉ dừng lại ở mức giá cả. Chuỗi cung ứng nông nghiệp toàn cầu đang phải chịu những cú sốc lớn:
- Chuyển hướng thương mại: Để tránh thuế, các nhà nhập khẩu và xuất khẩu buộc phải tìm kiếm các thị trường mới hoặc các nhà cung cấp thay thế. Điều này dẫn đến sự thay đổi đột ngột trong các tuyến thương mại truyền thống, tạo ra sự gián đoạn và tăng chi phí logistics ban đầu. Ví dụ, các quốc gia Nam Mỹ có thể tăng cường xuất khẩu nông sản sang EU để lấp đầy khoảng trống do Mỹ để lại, và tương tự, các đối tác thương mại khác của Mỹ cũng có thể hưởng lợi.
- Biến động giá và nguồn cung: Sự thay đổi trong nguồn cung và nhu cầu do thuế quan gây ra có thể dẫn đến biến động giá bất thường. Giá một số mặt hàng có thể tăng mạnh ở một số khu vực do thiếu hụt, trong khi ở những nơi khác lại giảm do dư thừa sản phẩm không thể xuất khẩu.
- Thách thức logistics: Việc thay đổi các tuyến thương mại đòi hỏi sự điều chỉnh lớn trong hệ thống logistics. Các cảng, hãng tàu và mạng lưới vận tải cần phải tái cấu trúc để đáp ứng các yêu cầu mới, có thể dẫn đến tắc nghẽn, chậm trễ và tăng chi phí vận chuyển.
- Ảnh hưởng đến an ninh lương thực: Đối với một số quốc gia phụ thuộc vào nhập khẩu các mặt hàng nông sản cụ thể từ Mỹ hoặc EU, việc gián đoạn chuỗi cung ứng có thể đe dọa đến an ninh lương thực, buộc họ phải tìm cách đa dạng hóa nguồn cung cấp.
Chiến Lược Thích Ứng Của Các Doanh Nghiệp và Quốc Gia
Trong bối cảnh căng thẳng thuế quan kéo dài, các doanh nghiệp và chính phủ đang phải phát triển các chiến lược để giảm thiểu rủi ro:
- Đa dạng hóa thị trường: Các nhà xuất khẩu đang tích cực tìm kiếm thị trường mới ngoài Mỹ và EU để giảm sự phụ thuộc vào hai khối kinh tế lớn này.
- Tái cấu trúc chuỗi cung ứng: Nhiều công ty đang xem xét việc chuyển dịch cơ sở sản xuất hoặc tìm kiếm nguồn cung ứng từ các quốc gia ít bị ảnh hưởng bởi thuế quan hơn để đảm bảo tính liên tục của chuỗi cung ứng.
- Tăng cường sản xuất nội địa: Một số quốc gia có thể đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp trong nước để giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu, đặc biệt đối với các mặt hàng chiến lược.
- Đầu tư vào công nghệ: Ứng dụng công nghệ trong quản lý chuỗi cung ứng, dự báo nhu cầu và tối ưu hóa logistics trở nên quan trọng hơn bao giờ hết để đối phó với sự bất ổn.
Tóm lại, cuộc đối đầu thuế quan giữa Mỹ và EU vào năm 2025 đang tạo ra một kịch bản phức tạp cho ngành nông nghiệp và chuỗi cung ứng toàn cầu. Khả năng thích ứng và linh hoạt sẽ là yếu tố then chốt giúp các doanh nghiệp và quốc gia vượt qua giai đoạn thách thức này và định hình lại bản đồ thương mại nông sản thế giới.